رفتن به نوشته‌ها

عوامل محیطی در کشت خیار گلخانه ای

۱- دمای مورد نیاز خیار در روز: بهینه ترین دما ۲۴ تا ۲۵ درجه سانتیگراد می باشد. با افزایش دما تا ۳۲ و کاهش دما تا ۱۸ این رنج دمایی برای گیاه قابل تحمل می باشد و تغییر محسوسی در رشد و عملکرد گیاه ایجاد نمی کند. اما افزایش دما بیش از ۳۲ و کاهش کمتر از ۱۸ اثرات خود را بر روی رشد و عملکرد گیاه نشان می دهد. در صورتی که دما به ۴۲ درجه سانتی گراد برسد و تهویه انجام نگیرد، گیاه از بین خواهد رفت و زمانی که دما به کمتر از ۱۰ درجه برسد به گیاه شوک وارد می کند و در دمای نزدیک به ۰ درجه گیاه از بین خواهد رفت.

۲- دمای مورد نیاز خیار در شب: دمای شب معمولا ۶ تا ۸ درجه سانتیگراد نسبت به روز بایستی کاهش یابد در غیر این صورت گیاه مواد فتوسنتزی تولید شده در روز را مصرف می کند.

جهت کنترل دما در داخل گلخانه در زمستان، از وسیله ای به نام ترموستات استفاده می کنیم، بر روی ترموستات دمای بهینه را تنظیم و سنسور آن را با فاصله ی مناسب از بخاری نصب می کنیم. زمانی که دمای هوای اطراف سنسور از دمای داده شده به ترموستات کاهش یابد، سنسور به مشعل فرمان داده و مشعل را روشن می سازد. و هر زمان که هوای اطراف سنسور به دمای داده شده به آن رسید، سنسور به مشعل فرمان خاموش شدن را صادر می کند.

از آنجایی که هوای گرم به سمت بالا حرکت می کند جهت جلوگیری از خطا و هم دمایی در بالا و پایین گلخانه از فن های سیلکوله که بر روی سر ستون ها قرار دارد استفاده می شود.

در فصل تابستان علاوه بر روشن نمودن سیستم خنک کننده بایستی سایه دهی بر روی گلخانه نیز انجام گیرد. مثلا در منطقه اصفهان سایه دهی از اوایل اردیبهشت ماه صورت می گیرد. وجود دریچه سقفی در تخلیه هوای گرم و کنترل دمای گلخانه انجام می شود.

درجه حرارت خاک نیز اهمیت ویژه ای در پرورش خیار گلخانه ای دارد. بهتر است دمای خاک بین ۱۷ تا ۲۰ حفظ شود تا اختلالی در جذب آب و مواد غذایی پیش نیامده و ریشه ها بتوانند به طول فعال به وظایف خود عمل نمایند. برای این منظور در برخی از گلخانه ها یک خط لوله آب گرم وسط پشته از زیر خاک عبور می دهند که در واقع در بین دو ردیف خیار، قرار می گیرد. کار دیگری که در زمستان بایستی صورت گیرد اگر آب آبیاری سرد است آنرا تا حدودی گرم نمود. برای این منطور می توان مخزن آب مورد نیاز گلخانه را داخل فضای گلخانه مستقر نمود و آب قبل از آبیاری با محیط گلخانه هم دما خواهد شد.

۳- نور مورد نیاز خیار: نیاز نوری بوته های خیار ۶۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ لوکس می باشد. در فصل تابستان با افزایش شدت نور، گیاه آسیب می بیند و حتما بایستی سایه دهی انجام گیرد. در شبانه روز نبایستی بیشتر از ۱۷ ساعت نور به گیاهان تابیده شود.

هر گونه کاهش یا افزایش درجه حرارت از حدود تعیین شده موجب اختلال در رشد و نمو و کاهش عملکرد و کیفیت محصول می گردد.

توجه ۱: درجه حرارت گلخانه در رابطه با شدت نور و میزان رطوبت محیط باید هماهنگ گردد. با افزایش شدت نور یا وجود نور کافی، درجه حرارت نیز باید افزایش یابد. بنابراین در روزهای ابری دمای کمتر.
توجه ۲: رطوبت بالا با دمای بالا توأم و برعکس در رطوبت کم باید دما نیز کاهش یابد.

۴- رطوبت مورد نیاز خیار: رطوبت نسبی بین ۵۰ تا ۷۰ درصد متغیر است. معمولا پس از آبیاری رطوبت نسبی به بیش از ۷۰ درصد می رسد. این افزایش رطوبت باعث فعال شدن عامل های بیماری زای قارچی در داخل گلخانه می شود که بایستی با انجام تهویه رطوبت را به کمتر از ۷۰ درصد برسانیم. در فصل زمستان به خاطر سرد بودن هوای بیرون این رطوبت در زیر پوشش به صورت قطره تجمع کرده و به شدت از ورود نور به داخل گلخانه جلوگیری می کند. همچنین احتمال برگشت قطرات آب بر روی گیاه وجود دارد که باعث شیوع یک سری بیماری های قارچی می گردد.
در صورتی که یک شب سرد بدنبال یک روز گرم پیش بینی می شود در اواخر روز مقداری تهویه بایستی صورت گیرد تا هوای گرم و مرطوب را بیرون کند. اگر اینطور نشود با سرد شدن هوا، رطوبت نسبی بالا رفته و رطوبت بر روی سطح برگ ها کنداسه شده و ایجاد مشکل می کنند.
تهویه در شب توصیه نمی ود چون باعث کاهش دما می شود البته برخی مواقع برای جابجایی هوا بین گیاهان خوبست.

۵- میزان آب مورد نیاز خیار: تنظیم آبیاری و برنامه ریزی از قبل، برای گیاه خیار وجود ندارد. تنظیم آبیاری و میزان آن بسته به اینکه گیاه در چه مرحله ای از رشد و در چه فصلی قرار داشته باشد و همچنین دمای محیط چه میزان است و نوع بافت خاک متغییر است.

بنابراین با استفاده از قرار دادن رطوبت سنج داخل خاک زمانی که رطوبت خاک به ۲۵ برسد اقدام به آبیاری می کنیم ولی به طور کلی آبیاری این گیاه تجربی انجام می گیرد. مثلا در ابتدای رشد گیاه نیاز آبی کم می باشد و با رشد گیاه نیاز آبی نیز بیشتر می شود.

بیشترین نیاز آبیاری خیار در زمانی است که گیاه در اوج گلدهی باشد.

همچنین فصل نیز بسیار در میزان آبیاری و دفعات آن دخیل است. در تابستان زیاد و در زمستان بسیار کم می باشد. یکی از نشانه های رشد مطلوب گیاه این است که برگ های گیاه در ساعات گرم روز مقداری پژمرده و در ساعات خنک شادابی دارد. در صورتی که در ساعات گرم برگ ها بیش از اندازه پژمرده شود و در ساعات خنک به سختی شاداب شوند، یکی از نشانه های تشنگی می باشد.

توجه داشته باشید که خیار گلخانه ای دارای یک سیستم ریشه ای بسیار سطحی و ضعیف است بنابراین نسبت به کمبود آب و مواد غذایی حساس است.

میزان آب مصرفی خیار گلخانه ای برای یک دوره رشد بین ۳۵۰ تا ۱۰۰۰ لیتر در متر مربع یا ۱۰۰ تا ۳۵۰ لیتر در بوته تخمین زده شده است.

روش آبیاری توصیه شده، روش قطره ای است زیرا علاوه بر راندمان بالا از توسعه بیماری های قارچی جلوگیری میکند. در کل میزان آبیاری خیار گلخانه ۱.۵ تا ۲ برابر گوجه فرنگی می باشد.

موفقیت در پرورش خیار گلخانه ای بستگی زیادی به تغذیه صحیح این گیاه دارد. با توجه به نوع بستر کاشت و متناسب با رشد گیاه، مواد غذایی لازم بایستی در اختیار گیاه قرار گیرد. از طرفی قدرت جذب مواد غذایی بوسیله ریشه خیار کم می باشد. بنابراین به چند نکته بایستی توجه گردد:

  • حلالیت کود یا مواد غذایی بالا باشد.
  • به تدریج بوته ها تغذیه شوند.
  • در مواقع سرد سال، دمای خاک افزایش یابد.

۶- تغذیه گیاه خیار با کودهای شیمیایی

از هفته ششم پس از انتقال نشاء، تغذیه گیاه با کودهای شیمیایی کامل، صورت می گیرد. در هر بار کوددهی با کود کامل برای هر گیاه خیار حدود ۰.۵ تا ۱ گرم کود کامل در نظر گرفته می شود.

چنانچه علائم کمبود در گیاه دیده شود آن کمبود را شناسایی کرده و عنصر مورد نظر را در اختیار گیاه قرار می دهیم. کل این عناصر از طریق خاک به گیاه می رسد.

در مورد مقدار و چگونگی مصرف کودهای شیمیایی، فرمول های مختلفی وجود دارد البته آنالیز خاک به ما در میزان کودهای شیمیایی کمک خواهد کرد.

در مجموع در ابتدای دوره رشد خیار گلخانه ای، نیتروژن و سپس پتاسیم بیشتر نیاز است. آنچه مهم است گیاه خود نیازهای واقعی را نشان خواهد داد.  کمبود مواد غذایی باعث متوقف شدن رشد و ریزش گل و میوه خواهد شد. بعنوان مثال ساقه های باریک و سفت نشانه کمبود ازت است و ابتدا نوک برگ ها زرد می شود و سپس تمام برگ به رنگ روشن در می آید. ساقه های خشن و رشد قوی نشانه کمبود پتاسیم است.

در هر صورت خیار گلخانه ای به یک آبیاری منظم، تغذیه منظم و کنترل مناسب شرایط محیطی نیاز دارد تا یک محصول قابل قبول و اقتصادی تولید کند. بنابراین مشاهدات پیوسته گیاهان از نظر کمبود عناصر یا شرایط سمی ضروری است.

منتشر شده در کاشت خیار

اولین باشید که نظر می دهید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *