ترایاک

تریاک: کلیدزنی تحت ولتاژ متناوب با تحریک ولتاژ دی سی.

ترایاک TRIAC – Triode for Alternating Current

قطعه‌ای الکترونیکی است که در صورت فعال‌شدن (تریگر) می‌تواند جریان الکتریکی را در هر دو جهت از خود عبور دهد. ترایاک عملکردی مانند تریستور اما بصورت دو طرفه دارد. ترایاک را می‌توان دو تریستور مکمل (که یکی توسط آند و دیگری توسط کاتد تریگر می‌شود) مدل کرد که بصورت موازی اما در جهت برعکس به هم متصل شده‌اند و گیت آنها نیز به یکدیگر متصل شده است.

ترایاک می‌تواند با ولتاژ مثبت یا منفی که به پایهٔ گیت آن اعمال میشود، تریگر شود. (ولتاژ گیت نسبت به پایهٔ A1 که MT1 نیز خوانده می‌شود سنجیده می‌شود).

با یک پالس فعال‌سازی به پایهٔ گیت، ترایاک به شرایط هدایت می‌رود و تا زمانی که جریان عبوری از حد مشخصی پایین‌تر نیاید در همان شرایط باقی می‌ماند. این جریان مرزی را جریان نگهدارنده می‌گویند. این اتفاق می‌تواند در انتهای هر نیم سیکل از یک جریان متناوب (مانند برق شهر) رخ دهد. این خاصیت باعث شده است که ترایاک یک سوئیچ پراستفاده در مدارات AC شود که می‌توان با آن جریانهای الکتریکی بسیار بالا را توسط یک جریان ضعیف کنترل کرد.

تا زمانی که جریان عبوری تریاک از حد مشخصی پایین‌تر نیاید تریاک وصل خواهد بود. چناچه ولتاژ سویچ دی سی باشد؛ تریاک هیچ وقت قطع نمیشود حتی با قطع ولتاژ گیت.

چنانچه برق ۲۲۰ ولت را بخواهیم قطع و وصل کنیم؛ برای اینکه نیاز هست به صورت دایمی تریاک فعال باشد پس باید گیت به صورت مداوم تحریک بشود یعنی خروجی میکرو به گیت به صورت پالس نباشد تا تریاک قطع نشود. به عبارت دیگر تا زمانی که نیاز هست وسیله مورد نظر روشن باشد باید به صورت دایمی خروجی میکرو یک باشد.

بعلاوه، با اعمال پالس در یک نقطهٔ خاص کنترل شده، می‌توان درصد جریان عبوری از بار را تحت کنترل درآورد که به این تکنیک کنترل فاز می‌گویند. بر خلاف دیاک، در ترایاک‌ها پایه‌های آند ۱ و آند ۲ با هم تفاوت دارند و جهت قرارگرفتن آن‌ها در مدار مهم است.

ترایاک برخلاف تریستور، یک سوئیچ دوطرفه است به این صورت که می تواند جریان را از هر دو طرف خود عبور دهد. همچنین ترایاک مانند تریستور سه پایه دارد.

دو پایه اصلی به نام های A1 و A2 که مخفف Anode است و یا MT1 و MT2 نیز نامیده می شوند (مخفف Main Terminal می باشد) و همچنین پایه ی سوم، پایه ی کنترلی G مخفف Gate می باشد که برای تریگر کردن آسانتر جریان بین دو الکترود A1 و A2 به کار می رود.

ترایاک  سری BTA با پسوند W  اسنابر لس هستند و نیازی به اسنابر در مدار راه انداز ندارند.

ترایاک  سری BTA با پسوند B  جریان راه انداز گیت ۵۰ میلی آمپر است.

ترایاک سری BTA با پسوند C  جریان راه انداز گیت ۲۵-۳۵ میلی آمپر است.

ترایاک سری BTA با پسوند S  جریان راه انداز گیت ۱۰ میلی آمپر است.لوجیک لول.

ترایاک سری BTA با پسوند G  اسنابرلس و با پکیج D²PAK و جریان راه انداز گیت ۳۵ میلی آمپر است.

 

 

روشهای راه اندازی تریاک

ترایاک‌ها به چهار روش فعال می‌شوند که به این روش‌ها درجهٔ حساسیت ترایاک می‌گویند. درجهٔ حساسیت اول بهترین روش برای فعال‌کردن ترایاک است و بهتر است از درجهٔ حساسیت چهارم استفاده نشود.

1. در درجهٔ حسایست اول آند ۲ نسبت به آند ۱ ولتاژ مثبت دارد و گیت با اعمال پالس مثبت نسبت به آند ۱ تحریک می‌شود.
2. در درجهٔ حساسیت دوم آند ۱ از آند ۲ مثبت‌تر است و گیت با ولتاژی پایین‌تر از آند ۱ تحریک منفی می‌شود.
3. در درجهٔ حساسیت سوم آند ۲ مثبت‌تر از آند ۱ است و آند ۱ نیز نسبت به گیت مثبت است (گیت تحریک منفی می‌شود).
4. در درجهٔ حساسیت چهارم آند ۱ از آند ۲ ولتاژ مثبت‌تری دارد و گیت با ولتاژ مثبت نسبت به آند ۱ تحریک می‌شود.

منبع

اگر مصرف کنندت توان بالاست (بخاری، کولر، پروژکتور ) باید روی ترایاک هیت سینگ بزاری.

---

روشهای راه اندازی ترایاک